Leczenie operacyjne polega na wyprostowaniu i usztywnieniu chorego obszaru kręgosłupa z zastosowaniem implantów /metalowych wszczepów kręgosłupowych/. Współcześnie używane systemy implantów kręgosłupowych wykorzystują, wprowadzoną na początku lat 80, metodę Cotrela-Dubousseta /CD/, czyli trójpłaszczyznowej korekcji kręgosłupa i jego wielosegmentalnej stabilizacji. Konstruowany przez chirurga, implantującego wszczepy kręgosłupowe, w trakcie operacji ramowy system stabilizacji pozwala pacjentom na wstawanie bez zewnętrznego usztywnienia /gorsetu/ już od drugiej doby po operacji. Nowoczesne systemy stabilizacyjne w bardzo istotny sposób skróciły czas pobytu pacjenta w szpitalu, jak i poprawiły komfort funkcjonowania chorych po zabiegu. Zwykle dzieci po bardzo rozległym zabiegu wracają do prawie normalnego funkcjonowania w ciągu 3-6 tygodni po operacji.
Operacja chirurgiczna skoliozy jest bardzo rozległym, kilkugodzinnym zabiegiem. Powinna być wykonywana jedynie w ośrodku dysponującym doświadczoną kadrą i odpowiednim zapleczem medycznym. Pomimo tak dużego zabiegu ryzyko wystąpienia powikłań z nim związanych zwykle nie przekracza 1-3%.
Operacje skoliozy wykonywane są typowo z dwóch dostępów: tylnego i przedniego.
W większości ośrodków standardem jest stabilizacja kręgosłupa z dostępu tylnego. W trakcie operacji kręgosłup jest prostowany i usztywniany na długim odcinku, zwykle obejmującym 10-14 kręgów.
Rtg pacjenta ze skoliozą przed i po stabilizacji tylnej metodą Cotrela-Dubousset. Typowe usztywnienie kręgosłupa Th4-L2 /11 trzonów kręgowych/.
Dostęp przedni pozwala w wybranych przypadkach deformacji znacznie skrócić obszar usztywnienia kręgosłupa. Zwykle do uzyskania korekcji skoliozy wystarcza stabilizacja 3-5 trzonów kręgowych.
Tego typu operacje, w związku z ich rozległością i koniecznością prowadzenia wyspecjalizowanej opieki pooperacyjnej, są wykonywane tylko w nielicznych ośrodkach w kraju i zagranicą. Skrócenie obszaru usztywnienia kręgosłupa pozwala zachować pełną jego ruchomość, co w znacznym stopniu zmniejszając ryzyko rozwoju zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa w późniejszym okresie.
Dostęp przedni do kręgosłupa. W przypadku skolioz piersiowych dostęp do kręgosłupa uzyskujemy przez torakotomię (operacyjne otwarcie ściany klatki piersiowej) z resekcją (wycięciem) żebra od strony wypukłej deformacji.
Skoliozy piersiowo-lędźwiowe i lędźwiowe wymagają rozszerzonego dostępu transtorakalno-retroperitonealnego ( przez klatkę piersiową i jamę brzuszną ) z odcięciem części przepony.
Rtg pacjenta przed i po stabilizacji przedniej. Zwraca uwagę bardzo krótki obszar usztywnienia kręgosłupa i całkowita korekcja deformacji.
W niektórych wybranych przypadkach pacjenci ze skoliozą wymagają leczenia etapowego. Dotyczy to dużych, sztywnych i niewłaściwie leczonych deformacji lub dzieci ze skoliozą zagrożonych ryzykiem wystąpienia "crankshaft phenomenon"-zespołu przełamania (u dzieci z dużym potencjałem wzrostowym np. pacjenci 8-10 letni ze skoliozą, po izolowanym tylnym usztywnieniu kręgosłupa nadal zagrożeni są narastaniem skrzywienia w związku z możliwością wzrostu przedniej kolumny kręgosłupa).
W tych sytuacjach metodą z wyboru bywa połączenie dostępu przedniego i tylnego. Pacjenci z "zaniedbanymi" zniekształceniami, które w naszym kraju stanowią nadal liczną grupę, w pierwszym etapie mają wykonywane przednie uwolnienie i usztywnienie kręgosłupa z/bez stabilizacji, następnie w niektórych przypadkach zakładany jest bezpośredni wyciąg czaszkowo-udowy i dopiero w trzecim etapie wykonuje się definitywne tylne usztywnienie kręgosłupa. Tego typu leczenie operacyjne określa się mianem usztywnienia 360°.
(PM)