Podejrzenie skoliozy wymaga pełniejszej diagnostyki. Wskazana jest wówczas wizyta u lekarza domowego, pediatry lub ortopedy w rejonie. Zgodnie z przyjętymi zasadami rozpoznanie skoliozy odbywa się w oparciu o rentgen kręgosłupa na stojąco wraz z miednicą, w projekcji AP i bocznej.
Potwierdzenie rozpoznania powinno stanowić wskazanie do konsultacji z ortopedą zajmującym się leczeniem skolioz. Nie leczona skolioza postępuje nawet po zakończeniu wzrostu pacjenta. Doprowadza do narastania zniekształcenia klatki piersiowej, uciśnięcia narządów wewnętrznych – głównie płuc i serca, doprowadzając do upośledzenia wydolność krążenia i oddychania. Pacjenci są mniej sprawni, mniej wydolni niż rówieśnicy, skarżą się na uczucie duszności. W skrajnych przypadkach może prowadzić to do konieczności korzystania z urządzeń wspomagających oddychanie, czy przedwczesnej śmierci pacjenta.
Rozwój zmian zwyrodnieniowych, sprzyja pojawieniu się silnych bólów kręgosłupa, ucisk na korzenie nerwowe może spowodować wystąpienie zaburzeń w funkcji neurologicznej u chorych, stają się oni niepełnosprawni. Bardzo istotnym problemem jest również kompleks psychiczny chorych ze skoliozą. Obecność garbu żebrowego na plecach, zniekształcenia tułowia stanowią dla tych chorych olbrzymi problem. Dlatego tak istotne staje się szeroka znajomość zagadnienia i świadomość konieczności korzystania ze specjalistycznej pomocy w przypadku tego typu deformacji.
Małe skoliozy, te poniżej 25° wymagają jedynie systematycznej obserwacji klinicznej i radiologicznej. Leczenia wymagają skoliozy przekraczające 25°-29° i wykazujące cechy postępu. Zniekształcenia w przedziale (25°-29°) do (40°-45°) wymagają leczenia zachowawczego. Zasadą tego leczenia jest wprowadzenie pacjenta w okres zakończenia wzrostu, zwykle 16-17 rok życia, z deformacją nie przekraczającą 40°-45°.
Na początku lat 90 udowodniono jednocześnie brak wpływu na zahamowanie postępu skoliozy innych metod, takich jak: ćwiczenia, elektrostymulacje, manipulacje. Rozwiany został więc mit o skuteczności tzw. „gorsetu mięśniowego” w leczeniu deformacji. Nadal jednak należy zalecać chorym kontynuację ćwiczeń ogólnorozwojowych w celu poprawy ogólnej wydolności organizmu.
Postęp skoliozy u tej samej pacjentki, niewłaściwie leczonej.
RTG wykonywany co 2 lata
Pacjentka ze skoliozą. Widoczne duże esowate skrzywienie kręgosłupa. Zwraca uwagę nierówne ustawienie barków i talerzy biodrowych, zapadnięty lewy trójkąt talii przy jednoczesnym wyrównaniu prawego. Znaczna prawostronna transpozycja tułowia. Odstająca prawa łopatka w związku z dużym garbem żebrowym i esowaty przebieg wyrostków kolczystych w pochyleniu.
Skolioza jest schorzeniem, które w okresie dziecięcym nie boli. Może postępować niezauważona, szczególnie, że dotyka dojrzewających dziewcząt, które wstydzą się w tym czasie nawet rodziców. Konieczne są systematyczne badania przesiewowe przeprowadzane w szkołach przez lekarzy i pielęgniarki. Najistotniejsze są okresy skoków wzrostowych 7-8rż., 12-13rż.
Jednak nie zwalnia to rodziców i nauczycieli przed zwróceniem uwagi na drobne zmiany w wyglądzie dzieci, które mogą wcześnie ustalić rozpoznanie. Wystąpieniu skoliozy nie można zapobiec, ale jej wczesne wykrycie i właściwe leczenie pozwalają zapobiec późnym następstwom narastania deformacji. Kiedy można podejrzewać skoliozę.
Najłatwiej zwrócić uwagę na:
- nierówno ustawione barki,
- brak symetrii talii,
- odstającą łopatkę,
- krzywo przebiegający kręgosłup,
- nierówno ustawione biodra,
- przechylenie dziecka na jedną stronę